Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας που εδράζεται στην ανδρική πύελο. Αποτελεί όργανο του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος και δεν υπάρχει στις γυναίκες. Έχει το μέγεθος ενός κάστανου, ωστόσο στην μέση και τρίτη ηλικία το μέγεθός του αυξάνει, ακολουθώντας την αύξηση της ηλικίας του άνδρα και μπορεί να φτάσει και το μέγεθος του πορτοκαλιού! Βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει την ουρήθρα. Η κύρια λειτουργία του προστάτη είναι να εμπλουτίζει το σπέρμα, συμβάλλοντας με τις εκκρίσεις του στη ρευστοποίηση και επιβίωση των σπερματοζωαρίων. Αν και δεν έχει άμεση σχέση με τη σεξουαλικότητα του άνδρα, οι διαταραχές του προστάτη (φλεγμονή, υπερπλασία και καρκίνος) επηρεάζουν δυσμενώς όλους τους τομείς της ερωτικής του απόδοσης, από τη σκληρότητα του πέους, μέχρι την εκσπερμάτιση και τον οργασμό!
Η υπερτροφία του προστάτη αποτελεί μια συχνή πάθηση, η συχνότητα της οποίας αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας. Ο ακριβής μηχανισμός φαίνεται να συνδέεται με ορμονικούς παράγοντες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η έλλειψη ανδρογόνων πριν από την εφηβική ηλικία εμποδίζει την εμφάνιση της πάθησης αυτής. Με την πάροδο της ηλικίας, η παραγωγή ανδρογόνων μειώνεται με αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων της ολικής και της ελεύθερης τεστοστερόνης στο αίμα. Υπολογίζεται ότι στην ηλικία των 60 ετών, το 50% των ανδρών παρουσιάζουν ευρήματα υπερπλασίας, ενώ στην ηλικία των 80 ετών οι αλλοιώσεις αυτές υπάρχουν στο 100%.
Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί την τρομερή καταιγίδα που απλώνεται πάνω από τον άνδρα και απειλεί να βυθίσει μια και καλή τη σεξουαλική του ζωή. Πρόκειται για τη νόσο της τρίτης ηλικίας καθώς εμφανίζεται εξαιρετικά σπάνια κάτω των πενήντα ετών και αποτελεί γενικά μια αργά αναπτυσσόμενη κακοήθεια. Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του προστάτη είναι η ηλικία και το οικογενειακό ιστορικό. Μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν από καρκίνο του προστάτη έχουν οι ηλικιωμένοι άνδρες, οι άνδρες της μαύρης φυλής και όσοι έχουν συγγενή πρώτου βαθμού (πατέρα ή αδελφό) που έχει νοσήσει. Πρόκειται για τον πρώτο σε συχνότητα καρκίνο στον άνδρα και τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα.
Ένα από τα πιο συχνά ερωτήματα ανδρών που επισκέπτονται το Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας ή καλούν τη Συμβουλευτική Γραμμή Ανδρολογίας του κέντρου, αφορά το κατά πόσο ο αυνανισμός ή η σεξουαλική επαφή μετά τα 60 χρόνια μπορεί να αποτελέσουν αιτία εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Χωρίς αμφιβολία είναι πολύ δυσάρεστο για έναν άνδρα, που θέλει να ευχαριστηθεί το σεξ με τη σύζυγό του, να ανησυχεί μήπως τελικά η σεξουαλική απόλαυση του «στοιχίσει» στην υγεία ή και στην ίδια του τη ζωή.
Κατά το παρελθόν είχε επικρατήσει, λανθασμένα, η άποψη ότι η συχνή σεξουαλική επαφή, αλλά και ο αυνανισμός συνδέονται με την εμφάνιση καρκίνου του προστάτη στον άνδρα. Ωστόσο, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες των τελευταίων ετών, τα νέα είναι ευχάριστα για τους άνδρες που επιθυμούν να είναι ενεργοί σεξουαλικά σε όλη τους τη ζωή. Δύο μεγάλες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε Αμερική και Αυστραλία, έδειξαν ότι οι άνδρες που εκσπερματίζουν συχνά αντιμετωπίζουν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.
Η πρώτη έρευνα πραγματοποιήθηκε από το πανεπιστήμιο του Harvard στην Αμερική σε 29.342 άνδρες ηλικίας από 46 έως και 81 ετών, οι οποίοι κλήθηκαν να αναφέρουν τον αριθμό εκσπερματίσεων που είχαν κάθε μήνα σε διαφορετικές περιόδους της ζωής του. Στα νεανικά χρόνια (20-29 ετών), στη μέση ηλικία (40-49) και στην πιο πρόσφατη χρονική περίοδο. Ο αριθμός αυτός περιελάμβανε την εκσπερμάτιση στη σεξουαλική επαφή, στην νυχτερινή ονείρωξη και στον αυνανισμό. Παράλληλα οι συμμετέχοντες προσκόμισαν στοιχεία παθολογικών εξετάσεων ώστε να συσχετιστούν με τα δεδομένα της έρευνας. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι οι άνδρες που εκσπερμάτιζαν 21 ή περισσότερες φορές το μήνα είχαν έως και 33% λιγότερες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του προστάτη συγκριτικά με εκείνους που εκσπερμάτιζαν 4 με 7 φορές το μήνα. Αντίστοιχη μελέτη στην Αυστραλία, σε περισσότερους από 2.000 άνδρες κατέληξε σε ανάλογο αποτέλεσμα. Οι άνδρες που συγκέντρωναν 4 με 6 εκσπερματίσεις την εβδομάδα είχαν 36% λιγότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με καρκίνο του προστάτη πριν την ηλικία των 70.
Φαίνεται λοιπόν πως το σεξ και ο αυνανισμός όχι μόνο δεν προκαλούν καρκίνο του προστάτη, αντιθέτως μπορούν να λειτουργήσουν και προληπτικά ώστε να μειώσουν τις πιθανότητες εμφάνισής του. Η πιθανότερη εξήγηση για το γεγονός αυτό φαίνεται πως βρίσκεται στο ότι οι συχνές εκσπερματίσεις δεν επιτρέπουν τη συσσώρευση καρκινογόνων ουσιών στον προστάτη του άνδρα. Δεδομένου ότι κάποια από τα συστατικά του σπέρματος αντλούνται από το αίμα, έρευνες σε πειραματόζωα έχουν καταδείξει ότι συχνά φτάνουν στον προστάτη και καρκινογόνες ουσίες. Επομένως η κινητικότητα των ουσιών αυτών και η αποβολή τους από τον προστάτη λειτουργεί ευεργετικά για τον αδένα καθώς μειώνει το χρονικό διάστημα που έρχεται σε επαφή με τους καρκινογόνους αυτούς παράγοντες. Ταυτόχρονα η συχνότερη εκσπερμάτιση βοηθά τον οργανισμό να αποβάλει, κατά ένα μέρος, τις τοξίνες που διαμορφώνουν ένα περιβάλλον γόνιμο για την εμφάνιση του καρκίνου.
Κανένας άνδρας δεν χρειάζεται να έχει σεξουαλική ζωή αν δεν το αισθάνεται. Είναι όμως τραγικό για έναν άνδρα που θέλει να είναι για πολλά χρόνια ενεργός σεξουαλικά, να εγκαταλείπει την επιθυμία αυτή γιατί ανησυχεί ότι μπορεί να του προκαλέσει προβλήματα υγείας, φοβούμενος ακόμα και για την ίδια του τη ζωή. Η σεξουαλικότητα συνεχίζει, και σωστά, να αποτελεί βασική αξία στις ζωές των ανδρών της 3ης ηλικίας, δεδομένου ότι η κλινική εμπειρία δείχνει ότι ένα σημαντικό ποσοστό παραμένει σεξουαλικά ενεργό και ικανοποιημένο από τις επαφές του. Το σεξ με τη συναισθηματική επαφή και τη συντροφικότητα,είναι η καλύτερη τροφή στην ποιότητας ζωής των ανδρών που μεγαλώνουν και βιώνουν την ψυχική και σωματική τους υγεία απολαμβάνοντας το δικαίωμα της ηδονής και της ικανοποίησης στη σεξουαλική επαφή.
Θάνος Ε. Ασκητής