Η επικοινωνία αποτελεί το σημαντικότερο θεμέλιο των διαπροσωπικών σχέσεων. Οι ερωτικές σχέσεις δημιουργούνται και διατηρούνται μέσω της ίδιας της επικοινωνίας. Υπάρχουν ορισμένες δυσλειτουργικές τακτικές που μπορούν να δοκιμάσουν τη σχέση και να οδηγήσουν στη διακοπή της, οι οποίες περιγράφονται παρακάτω.
Η περιφρόνηση (contempt) είναι ένα συναίσθημα το οποίο περιέχει οργή και απαξίωση. Είναι πιο ισχυρό από την αρνητική διάθεση και τον εκνευρισμό. Αν στη διάρκεια μιας αντιπαράθεσης, καθώς ακούτε το σύντροφό σας, σκεφτείτε κάτι υποτιμητικό, τότε έχετε εμπλακεί στο συναίσθημα της περιφρόνησης. Η περιφρόνηση μπορεί να εξωτερικευτεί είτε με προσβολές, είτε με τη γλώσσα του σώματος (μη-λεκτικά).
Η κριτική (criticism) προς τον σύντροφο για κάτι που εκείνος έχει κάνει, δείχνει το πόσο αρνητικά σκέφτεστε για τον άλλον. Αν ο σύντροφός σας έχει υιοθετήσει μια συμπεριφορά με την οποία δεν συμφωνείτε και σκεφτείτε «Για ποιο λόγο είμαι μαζί με αυτόν τον άνθρωπο που φέρεται έτσι;» αυτό σημαίνει ότι δεν έχετε διάθεση να του εξηγήσετε το λάθος του. Με την πάροδο του χρόνου, η κλιμάκωση τέτοιων συμπεριφορών θα ενισχύουν τις δυσάρεστες απαξιωτικές σκέψεις.
Όταν ένας άνθρωπος κάνει ένα λάθος και προσπαθήσει να δικαιολογηθεί ακολουθώντας αμυντική στάση (defensiveness), δεν εκτονώνει την ένταση αλλά την ενισχύει, διότι δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Η επιθετική υπεράσπιση του εαυτού αποτελεί αμυντική στάση.
Η τέταρτη και τελευταία τακτική είναι η συναισθηματική απομόνωση (stonewalling). Σε μία έντονη συζήτηση με τον σύντροφό σας, η οποία σταδιακά εξελίσσεται, όταν πλησιάζει η στιγμή της έκρηξης τότε απομακρύνεστε και τον αγνοείτε. Η φυγή αυτή δείχνει ότι σκόπιμα αγνοείτε τον σύντροφό σας, αποφεύγοντας μια συζήτηση ή φεύγετε κυριολεκτικά πριν ολοκληρωθεί η συζήτηση χωρίς να έχει επιλυθεί το πρόβλημα. Λανθασμένα αρκετές φορές πιστεύουμε ότι αποφεύγοντας μια σύγκρουση βοηθάμε την κατάσταση. Στην πραγματικότητα αυτό μπορεί να προκαλέσει στον σύντροφο αισθήματα απομόνωσης και μοναξιάς. Tο αποφευκτικό στυλ στις συγκρούσεις δεν σημαίνει ότι το άτομο αποφεύγει τη σύγκρουση, αντιθέτως με αυτόν τον τρόπο συμμετέχει στη διατήρηση ενός προβλήματος.
Οι αντιπαραθέσεις σε μία σχέση είναι χρήσιμες, καθώς δίνουν την ευκαιρία σε ένα ζευγάρι να ανακαλύψει τις αντιδράσεις και τις συμπεριφορές του και έτσι να επιλύσει τα καταστροφικά προβλήματα της σχέσης.
Μπορούμε να επικοινωνήσουμε πιο εποικοδομητικά; Η απάντηση είναι «ναι».
- Σεβόμαστε ότι ο σύντροφος μας μπορεί να υιοθετεί διαφορετικές απόψεις από τις δικές μας.
- Αποδεχόμαστε και «ακούμε» την αλήθεια του άλλου, ακόμη κι αν δεν είναι αποδεκτή.
- Η διαφωνία αποτελεί μέρος μιας σχέσης και η συνεργασία προϋπόθεση.
- Όταν κάτι μας ενοχλεί εστιάζουμε στην αρνητική συμπεριφορά, όχι στον αρνητικό χαρακτηρισμό του ατόμου.
- Ενισχύουμε τις επανορθωτικές συμπεριφορές του συντρόφου, εκφράζοντας τα θετικά συναισθήματα προς μία πράξη που εκτιμήσαμε.
Η περιστασιακή έκφραση αυτών των τεσσάρων δυσλειτουργικών τρόπων επικοινωνίας είναι φυσιολογική. Ωστόσο, η επανάληψη αυτών αρκετά συχνά αποτελεί δείγμα ότι μια σχέση οδεύει προς το τέλος.
Πηγή: Jayakobi, J. L., & Mun, S. J. (2022). Romantic Relationship: The Issues Faced in a Conflict among Young Adults. JURNAL PSIKOLOGI MALAYSIA, 35(3).
Καρυοφύλλη Δήμητρα
Κλινική Ψυχολόγος
Επιστημονική Συνεργάτιδα Ι.Ψ.Σ.Υ.